Mediawijsheid betekent dat je bewust, kritisch en doelgericht omgaat met alle soorten media — van nieuwsberichten en sociale media tot video's, podcasts en websites. In het hoger beroepsonderwijs is mediawijsheid essentieel: studenten en professionals komen voortdurend in aanraking met digitale informatie, mediaproducties en technologie, en moeten deze zowel gebruiken als maken en beoordelen.
Binnen dit onderwerp leer je:
Medialisering van de samenleving: Je onderzoekt hoe media invloed hebben op gedrag, opinies en maatschappelijke ontwikkelingen.
Produceren van media: Je leert zelf eenvoudige mediaproducties maken, afgestemd op doel en doelgroep, zoals video’s, infographics of socialmediaposts.
Media en de werkelijkheid: Je leert kritisch kijken hoe media gebeurtenissen of mensen weergeven — wat wordt getoond en wat niet?
Media en technologische ontwikkeling: Je herkent nieuwe technologieën zoals AI, filters of algoritmes, en leert deze bewust inzetten.
Media en informatievaardigheden: Je leert mediabronnen zoeken, beoordelen op betrouwbaarheid en effectief gebruiken in je werk.
Media, identiteit en privacy: Je reflecteert op je rol in media, en leert bewust omgaan met wat je deelt over jezelf of anderen — zowel privé als professioneel.
Deze vaardigheden helpen je om bewust te communiceren, kritisch te denken en professioneel op te treden in de media-gedreven samenleving.
Mediawijsheid is van groot belang binnen alle hbo-domeinen, omdat studenten en professionals dagelijks te maken krijgen met digitale media, communiceren via schermen, en mediaproducties maken of beoordelen.
Techniek
Technische professionals werken met digitale tools, simulaties, tutorials en soms mediaproductie (zoals instructievideo's of augmented reality voor gebruiksinstructies). Mediawijsheid helpt hen om technologische ontwikkelingen zoals AI en algoritmes bewust in te zetten en kritisch te blijven kijken naar betrouwbaarheid.
Zorg
In de zorg worden e-health toepassingen en online communicatie met patiënten normaal. Mediawijsheid is nodig voor betrouwbare bronselectie, privacybewustzijn en het zorgvuldig omgaan met online beeldvorming.
Sociaal domein
Sociaal werkers gebruiken media om cliënten te bereiken, informatie te delen en signalen te detecteren. Ze begeleiden ook mensen in kritisch mediagebruik, bijvoorbeeld bij desinformatie of cyberpesten. Mediawijsheid is daarbij essentieel voor digitale inclusie en veilige online communicatie.
Economie
In economische context zijn marketing, social media en klantcommunicatie cruciaal. Professionals moeten media-inhoud maken en delen, gericht op doelgroepen, terwijl ze ethische en privacyvragen balanced houden. Mediawijsheid helpt hen om effectief en verantwoord te communiceren met digitale tools.
In alle domeinen helpt mediawijsheid studenten om professioneel te communiceren, verantwoord om te gaan met technologie, en kritisch te denken in een media-rijke wereld.
Hieronder een selectie van actuele en bruikbare bronnen over mediawijsheid, passend bij hoger beroepsonderwijs:
Mediawijsheid Competentiemodel & lesmateriaal – Mediawijsheid.nl
Een uitgebreid overzicht van mediavaardigheden, inclusief competentiemodel, lesmateriaal en tools voor verschillende leeftijden en contexten (mediawijsheid.nl).
Mediawijsheid in het hbo – HBO Kennisbank (Fontys)
Onderzoek naar mediawijsheid in het hbo, met aandacht voor generatiekloof, ethiek en competenties van studenten (hbo-kennisbank.nl).
Netwerk Mediawijsheid – Verkenning medialisering
Onderzoekt hoe mediawijsheid zich verhoudt tot participatie in de media-gedreven maatschappij en behandelt thema’s zoals online haat, discriminatie en cyberveiligheid (edu.nl, diversion.nl).
Visiedocument leermaterialen (Versnellingsplan Onderwijs ICT)
Beschrijft de rol van digitale leermaterialen en mediawijsheid in modern onderwijs, met aandacht voor open leermaterialen (edu.nl).
Waarom deze bronnen?
Ze bieden theorie, competentiemodellen en praktijkmateriaal, relevant voor hbo-docenten en studenten.
Ze behandelen actuele issues: digitalisering, privacy, online haat en discriminatie.
Ze bevorderen de ’Can‑Do’-aanpak: van kennis naar toepassing in realistische onderwijs- en beroepssituaties.